Dziś krótko o tym, jakie są najważniejsze założenia dotyczące odżywiania się według starożytnej medycyny hinduskiej – Ajurwedy. Na pewno spotkaliście się z tym terminem. Ale… Ajurweda w kuchni? O co tu chodzi?

Hinduizm kładzie ogromny nacisk na życie w zgodzie z naturą, a także okazywanie litości, szacunku i współczucia wszystkim stworzeniom. Z hinduizmem ściśle powiązana jest również starożytna medycyna – Ajurweda. Opisuje się ją jako medyczno – metafizyczną wiedzę życiu i o uzdrawianiu, matkę wszelkiej sztuki leczenia. Jako sposób na osiągnięcie zdrowia ajurweda zaleca ciągłe dążenie do równowagi między ciałem, duszą i umysłem. Zajmuje się naturą, sensem życia, samopoznaniem i samospełnieniem. Opiera się na ziołolecznictwie, oczyszczaniu i najważniejsze – na odpowiednio skomponowanych posiłkach.

Co to jest „dosza”?

Ajurweda zakłada, że istnieją trzy główne energie biologiczne składające się z połączonych w różnych proporcjach elementów ( woda, ogień, przestrzeń, ziemia i powietrze). Dokładne poznanie siebie i określenie jaką się jest „doszą” jest podstawą do odpowiedniego doboru składników diety, a co za tym idzie, do osiągnięcia równowagi i zdrowia.

Dosza vata jest zdominowana przez przestrzeń oraz powietrze. Osoby tego typu są szczupłe, mają zróżnicowany apetyt, są ruchliwe, ale łatwo marzną i mają słabą kondycję fizyczną. Osoby typu vata, zgonie z zaleceniami ajurwedy, powinny jeść pokarmy wilgotne, ciepłe i ciężkie, bardzo odżywcze, słodkie, słone i kwaśne.

Dosza pitta –   Elementem dominującym jest tu ogień. Osoby będące typem pitta łatwo chudną ale i łatwo tyją,mają dobry apetyt, potrzebę regularnego jedzenia. Mają dobre krążenie, wysokie libido, szybko się odwadniają. Są typowymi „nerwusami”, energiczni, szybcy i stanowczy. Powinni jeść potrawy „wychładzające”, raczej zimne, unikać tych, które dodatkowo mogą wzniecać ich wewnętrzny ogień. Należy unikać alkoholu, produktów z kofeiną, cukru i produktów moczopędnych. Ważne jest, aby osoba należąca do tego typu jadała regularnie, uczucie głodu powoduje dodatkową nerwowość.

Dosza kapha określana jest jest przez wodę i ziemię. Osoby typu kapha mają skłonność do tycia, są grubokościstej budowy, są odporne, silne, rzadko chorują. Nie lubią aktywności fizycznej, są raczej powolne. Dobrze się czują w środowisku suchym, nie lubią wilgoci. Ajurweda zaleca tu unikanie obfitych i ciężkich śniadań. Zgodnie z ajurwedyjską dietą osoba typu kapha powinna jadać jedynie dwa posiłki dziennie – wczesnym popołudniem oraz wieczorem. Posiłki powinny być doprawione przyprawami ułatwiającymi trawienie, gotowane w małej ilości wody lub suche.

Ajuwerdyjska dieta

Ajuwerdyjska dieta określa również klasyfikację smaków. Opierają się one na ortodoksyjnej filozofii sankhja. Smaki oddziałują na umysł bądź ciało człowieka i powinny być prawidłowo skomponowane. Jedzenie przygotowane zgodnie z ajurwedą powinno zawierać w sobie trzy elementy, nazywane ogólnie gunami ( jakość, nić, cecha). Są to sattwa, radźas i tamas.

• Sattwa oddziałuje przede wszystkim na duchowość, a do takiej żywności zaliczane są głównie zboża, warzywa, oraz nabiał. Stała dieta oparta na sattwie, polecana jest w naukach jogicznych, prowadzi do umysłowego i cielesnego oczyszczenia. Jedzenie potraw sattwa jest wyrazem najwyższego kulinarnego spełnienia. Pierwiastek ten posiadają ją te rośliny i produkty, które wpływają na rozwój duchowy i oczyszczenie umysłu, takie jak zboża czy nabiał.

• Radźas z kolei odpowiada za aktywność, symbolizuje pasję, przemianę lub narodziny. Pierwiastek ten posiada wyjątkowo aktywna i zaangażowana emocjonalnie osoba oraz pożywienie, które stymuluje podobne zachowania. Zalicza się do nich używki i napoje o działaniu pobudzającym, kawę, herbatę, czekoladę, coca-colę, większość indyjskich przypraw oraz sól.

• Tamas odzwierciedla tępotę i lenistwo, ludzkie popędy i słabości. W kuchni określa skłonność do nadmiaru jedzenia i picia. Cechę tamas posiadają wszystkie warzywa korzeniowe, których część jadalna rośnie pod ziemią – w ciemności.

Zasady ajurwedy mówią, że posiłek powinien zawierać w sobie wszystkie trzy guny. Jest to warunek posiadania dobrego zdrowia i oczyszczenia.

 Zdjęcia i grafiki pochodzą ze strony https://pixabay.com/pl